Quả Bóng Vàng (Ballon d’Or) được bầu chọn như thế nào?

Giải thưởng danh giá Quả Bóng Vàng (Ballon d’Or) do tạp chí France Football trao tặng nhằm vinh danh những cầu thủ nam và nữ xuất sắc nhất mùa giải. Theo thông lệ hàng năm, buổi lễ sẽ được diễn ra tại nhà hát Théâtre du Châtelet, thủ đô Paris, nước Pháp. Năm nay, ngôi sao của Paris Saint-Germain, Ousmane Dembele đã đoạt danh hiệu Quả Bóng Vàng dành cho nam và Quả Bóng Vàng nữ thuộc về Aitana Bonmatí của Barcelona.

Cách Quả Bóng Vàng được bầu chọn

Người chiến thắng giải thưởng Quả Bóng Vàng được xác định thông qua hệ thống bỏ phiếu gồm 2 giai đoạn. Đầu tiên, các nhà báo của France Football và L’Équipe sẽ dựa trên phong độ của các cầu thủ trong mùa giải trước đó để lập ra một bản danh sách rút gọn gồm 30 ứng viên chính thức.

Tiếp theo, mỗi quốc gia trong 100 nền bóng đá đứng đầu trên bảng xếp hạng FIFA sẽ có một nhà báo thể thao được mời để đại diện bỏ phiếu chọn ra 10 cầu thủ xuất sắc nhất từ danh sách này. Các nhà báo sau đó dựa vào đánh giá của cá nhân sắp xếp 10 cầu thủ được chọn theo thứ tự từ vị trí thứ 1 đến thứ 10.

Các vị trí được chấm điểm theo thang: 15, 12, 10, 8, 7, 5, 4, 3, 2 và 1 điểm. Ví dụ: nếu một nhà báo chọn Erling Haaland ở vị trí số 1, tiền đạo người Na Uy sẽ nhận 15 điểm. Nếu một nhà báo khác xếp Haaland ở vị trí số 3, cầu thủ này sẽ nhận 10 điểm.

Sau khi toàn bộ phiếu bầu được nộp, cầu thủ nhận được nhiều điểm số nhất sẽ là người chiến thắng. Trong trường hợp bằng điểm, cầu thủ có số phiếu bầu hạng nhất nhiều hơn sẽ xếp trên. Nếu vẫn tiếp tục bằng điểm, số phiếu hạng nhì, hạng ba,… sẽ được tính đến.

Tiêu chí bầu chọn

Các nhà báo được khuyến khích bầu chọn dựa trên 3 yếu tố chính:

• Phong độ cá nhân, tính quyết định và mức độ ấn tượng.
• Thành tích tập thể và danh hiệu đạt được.
• Cách hành xử, phong cách thi đấu và tinh thần thể thao.

Các thay đổi trong lịch sử Quả Bóng Vàng

Từ khi ra đời năm 1956, phạm vi trao giải Quả Bóng Vàng đã có nhiều thay đổi đáng kể. Trước năm 1995, chỉ cầu thủ châu Âu mới được đề cử. Từ 1995 đến 2006, mọi cầu thủ thi đấu tại châu Âu đều có thể được bình chọn. Kể từ 2007, giải thưởng mở rộng ra toàn cầu, cho phép mọi cầu thủ trên thế giới đều có cơ hội được bầu chọn.

Từ 2010 đến 2015, FIFA hợp tác với France Football và giải thưởng lúc này được gọi là FIFA Ballon d’Or. Trong giai đoạn này, không chỉ các nhà báo thể thao mà đội trưởng và huấn luyện viên của các đội tuyển quốc gia cũng được tham gia bỏ phiếu.

Sau khi sự hợp tác kết thúc, France Football khôi phục quyền tổ chức Quả Bóng Vàng, còn FIFA tạo ra giải thưởng riêng gọi là The Best FIFA Football Awards (FIFA The Best). Tuy nhiên, do lịch sử cũng như mức độ uy tín có từ lâu đời, Quả Bóng Vàng của France Football vẫn được giới chuyên môn đánh giá cao hơn.

Cho tới năm 2022, việc bỏ phiếu vẫn dựa trên thành tích của cầu thủ trong 1 năm dương lịch (2 mùa giải riêng biệt), trước khi được thay đổi để chỉ dựa trên thành tích trong 1 mùa giải trọn vẹn.

Quả Bóng Vàng nữ

Giải thưởng dành cho cầu thủ nữ xuất sắc nhất (Ballon d’Or Féminin) được ra đời vào năm 2018. Aitana Bonmatí và Alexia Putellas là 2 nữ cầu thủ Tây Ban Nha đã giành tổng cộng 5 danh hiệu Quả Bóng Vàng, trong đó Aitana Bonmatí có 3 lần liên tiếp được vinh danh vào các năm 2023, 2024 và 2025. Ada Hegerberg (Na Uy) và Megan Rapinoe (Mỹ) mỗi người từng 1 lần giành được giải thưởng này.

Cơ chế bình chọn Quả Bóng Vàng ở nữ cũng gần tương tự như ở nam, chỉ khác là thay vì 100 thì ở đây 50 nhà báo từ các nền bóng đá hàng đầu sẽ được mời tham gia bầu chọn.

Ai là người giành nhiều Quả Bóng Vàng nhất?

Lionel Messi đang giữ kỷ lục với 8 danh hiệu Quả Bóng Vàng, nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào khác. Đứng thứ hai là Cristiano Ronaldo với 5 lần chiến thắng.

Messi nhận danh hiệu Quả Bóng Vàng lần thứ 8 sau khi cùng Argentina vô địch World Cup 2022

Ba huyền thoại Johan Cruyff, Michel Platini và Marco van Basten đều từng 3 lần vinh dự nhận giải thưởng này. Trong khi đó, các danh thủ Alfredo Di Stéfano, Franz Beckenbauer, Kevin Keegan, Karl-Heinz Rummenigge và Ronaldo Nazário là những người hiếm hoi có 2 lần đoạt giải.

Những tranh cãi xung quanh giải thưởng Quả Bóng Vàng

Giải thưởng Quả Bóng Vàng cũng gây ra không ít những tranh luận trong cả người hâm mộ lẫn giới chuyên môn. Nhiều ý kiến cho rằng giải thưởng này thường thiên vị cho các cầu thủ chơi ở vị trí tấn công, trong khi vị trí phòng ngự lại ít được ghi nhận. Thực tế, chỉ có 2 trung vệ là Franz Beckenbauer và Fabio Cannavaro cùng một thủ môn duy nhất là Lev Yashin từng nhận được giải.

Ngoài ra, việc các nhà báo thường ưu tiên cầu thủ của đội bóng vô địch Champions League hoặc World Cup cũng là chủ đề gây tranh cãi. Một số người cho rằng thành tích tập thể không nên ảnh hưởng đến giải thưởng cá nhân.

Thêm nữa, do chỉ các nhà báo được quyền bỏ phiếu nên độ khách quan cũng bị nghi ngờ. Và với một bộ phận người hâm mộ, việc vinh danh cá nhân trong một môn thể thao đòi hỏi tính tập thể cao như bóng đá khiến họ cảm thấy Quả Bóng Vàng không thực sự quan trọng.